راهنمای جامع خواندن جواب سونوگرافی رحم و تخمدان

اگر نیاز به تفسیر گزارش سونوگرافی خود دارید، تیم متخصصین ما آماده ارائه مشاوره تخصصی به بیماران
می باشند. برای مشاوره فوری با گروه مشاوران سونوگرافی ندای پرتو می توانید از طریق بنر زیر اقدام نمایید.

سونوگرافی رحم و تخمدان یکی از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی برای ارزیابی سلامت سیستم تولیدمثل زنان است. این روش غیرتهاجمی به پزشکان کمک می‌کند تا مشکلاتی مانند کیست‌های تخمدان، فیبروئیدهای رحمی و شرایط دیگر را شناسایی کنند. اما تفسیر جواب سونوگرافی برای بسیاری از افراد ممکن است پیچیده به نظر برسد. در این مقاله، به بررسی علائم اختصاری و نتایج رایج در سونوگرافی رحم و تخمدان می‌پردازیم و سعی می‌کنیم شما را با مفهوم هر کدام از آنها آشنا کنیم.

جواب سونوگرافی معمولاً شامل چند بخش اصلی است که هر کدام به یکی از اعضای سیستم تولیدمثل مربوط می‌شود:

رحم (Uterus)

رحم یکی از اعضای اصلی دستگاه تولیدمثل زنان است که به شکل یک گلابی واژگون در پایین شکم قرار دارد. در گزارش سونوگرافی، اندازه، شکل و ضخامت دیواره رحم بررسی می‌شود. علائم اختصاری مهم در این بخش شامل موارد زیر است:
L x W x H: این علائم اختصاری به ترتیب طول (Length)، عرض (Width) و ارتفاع (Height) رحم را نشان می‌دهد. این اندازه‌ها به پزشک کمک می‌کند تا حجم کلی رحم را بسنجد. اندازه‌های نرمال رحم برای یک زن غیر باردار معمولاً حدود ۷ تا ۸ سانتی‌متر طول، ۴ تا ۵ سانتی‌متر عرض و ۲ تا ۳ سانتی‌متر ارتفاع است. اگر اندازه‌ها بزرگ‌تر باشند، ممکن است به علت وجود فیبروئید یا سایر مشکلات باشد.
AP (Anterior-Posterior Diameter) : قطر قدامی-خلفی رحم است که یکی از ابعاد اندازه‌گیری‌ شده برای رحم است. این اندازه‌گیری معمولاً به میلی‌متر یا سانتی‌متر انجام می‌شود و به بررسی اندازه و سلامت رحم کمک می‌کند. اندازه غیرطبیعی رحم ممکن است به وجود مشکلاتی مانند فیبروئیدها یا بزرگ ‌شدگی رحم اشاره داشته باشد.
Homogeneous/ Heterogeneous (ساختار یکنواخت/غیریکنواخت) : این اصطلاحات برای توصیف ساختار بافت رحم به کار می‌روند. اگر بافت رحم به طور یکنواخت یا هموژن باشد، به این معناست که هیچ ناهنجاری خاصی مشاهده نمی‌شود. اما اگر ساختار رحم هتروژن باشد، ممکن است نشان‌دهنده وجود فیبروئیدها، پولیپ‌ها یا دیگر ناهنجاری‌ها باشد.
Fibroid (فیبروئید) : فیبروئیدها یا لیومیوم‌ها توده‌های خوش‌خیم عضلانی هستند که ممکن است در دیواره رحم تشکیل شوند. این توده‌ها معمولاً بدون علامت هستند، اما در برخی موارد ممکن است منجر به درد، خونریزی غیرطبیعی یا مشکلات باروری شوند. در سونوگرافی اندازه و محل فیبروئیدها مشخص می‌شود و ممکن است به صورت قطرهای مختلف گزارش شود.
Retroverted/ Anteverted Uterus: این اصطلاحات به زاویه قرارگیری رحم در لگن اشاره دارند. رحم طبیعی معمولاً به جلو متمایل است (Anteverted)، اما در برخی افراد ممکن است به عقب متمایل باشد (Retroverted). این وضعیت‌ها معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است در برخی موارد به دردهای لگنی یا مشکلاتی در بارداری منجر شوند.

تخمدان‌ها (Ovaries)

ارزیابی تخمدان‌ها بخش مهم دیگری از سونوگرافی رحم و تخمدان است. اندازه، ساختار و وجود کیست یا توده‌های غیرطبیعی در تخمدان‌ها بررسی می‌شود. برخی از علائم و اصطلاحات رایج مربوط به تخمدان‌ها عبارتند از:
L x W x H (Ovaries): مشابه رحم، طول، عرض و ارتفاع تخمدان‌ها نیز اندازه‌گیری می‌شود. تخمدان‌ها به طور معمول حدود ۲.۵ تا ۵ سانتی‌متر طول، ۱.۵ تا ۳ سانتی‌متر عرض و ۰.۶ تا ۲ سانتی‌متر ارتفاع دارند. افزایش اندازه تخمدان‌ها می‌تواند نشان‌دهنده کیست‌های تخمدان یا تخمدان پلی‌کیستیک باشد.
Follicle (فولیکول): فولیکول‌ها کیست‌های کوچکی هستند که تخمک‌ها را در تخمدان در خود جای می‌دهند. اندازه‌گیری تعداد و اندازه فولیکول‌ها در تشخیص تخمک‌گذاری و سلامت تخمدان مهم است. معمولاً در سونوگرافی فولیکول‌ها به اندازه‌های میلی‌متری گزارش می‌شوند. فولیکول غالب معمولاً بین 18 تا 25 میلی‌متر قطر دارد و نشان‌دهنده تخمک‌ گذاری است.
Cyst (کیست): کیست‌های تخمدانی کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل یا روی سطح تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند. انواع مختلفی از کیست‌های تخمدانی وجود دارد، از جمله کیست‌های فولیکولی، کیست‌های جسم زرد، و کیست‌های آندومتریوما. هر کدام از این کیست‌ها در سونوگرافی با اندازه و نوع خاصی گزارش می‌شوند. کیست‌های کوچک معمولاً بی‌ضرر هستند، اما کیست‌های بزرگتر یا پیچ‌خورده ممکن است مشکلاتی ایجاد کنند.
PCO (Polycystic Ovaries - تخمدان پلی‌کیستیک): این اصطلاح به وجود تعداد زیادی فولیکول کوچک در تخمدان‌ها اشاره دارد که نشانه‌ای از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است. در سونوگرافی، تخمدان‌های پلی‌کیستیک معمولاً با حضور بیش از 10 تا 12 فولیکول کوچک (کمتر از 10 میلی‌متر) در اطراف تخمدان‌ها شناخته می‌شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات قاعدگی، نازایی، و اختلالات هورمونی شود.

آندومتر (Endometrium)

آندومتر لایه داخلی رحم است که در هر سیکل قاعدگی رشد کرده و در صورت عدم بارداری ریزش می‌کند. ضخامت و ظاهر آندومتر در سونوگرافی رحم اندازه‌گیری می‌شود. علائم اختصاری مرتبط با اندومتر عبارتند از:
Endometrial thickness:ضخامت آندومتر به میلی‌متر اندازه‌گیری می‌شود. ضخامت نرمال آندومتر بسته به مرحله سیکل قاعدگی متفاوت است. در مرحله فولیکولار (قبل از تخمک‌گذاری)، ضخامت آندومتر معمولاً بین ۵ تا ۷ میلی‌متر است و در مرحله لوتئال (پس از تخمک‌گذاری) ممکن است به ۸ تا ۱۴ میلی‌متر برسد. ضخامت غیرطبیعی آندومتر ممکن است نشان‌دهنده هیپرپلازی یا سرطان اندومتر باشد.

فضای لگنی (Pelvic cavity)

علاوه بر رحم و تخمدان‌ها، سونوگرافی ممکن است سایر ساختارهای لگنی مانند لوله‌های فالوپ، گردن رحم، مایعات آزاد یا وجود توده‌های غیرطبیعی بررسی ‌شود. وجود مایعات آزاد در لگن می‌تواند نشان‌دهنده عفونت یا پارگی کیست تخمدان باشد برخی از اصطلاحات مرتبط با این بخش‌ها عبارتند از:
Free Fluid (مایع آزاد): حضور مایع آزاد در حفره لگن، به‌ویژه در فضای داگلاس، ممکن است نشانه‌ای از مشکلاتی مانند عفونت، پارگی کیست تخمدان، یا خونریزی داخلی باشد.
Hydrosalpinx (هیدروسالپنکس): این اصطلاح به انسداد لوله‌های فالوپ و پر شدن آن‌ها با مایع اشاره دارد. هیدروسالپنکس معمولاً با نازایی مرتبط است و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
آدنومیوز (Adenomyosis): وضعیتی که در آن سلول‌های لایه داخلی رحم به دیواره عضلانی رحم نفوذ می‌کنند و باعث ضخیم شدن دیواره رحم می‌شوند.
Mass (توده): هرگونه توده غیرطبیعی در لگن، از جمله در رحم یا تخمدان‌ها، در سونوگرافی مشخص می‌شود. توده‌ها ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشند و اندازه و محل دقیق آن‌ها گزارش می‌شود.

سونوگرافی رحم و تخمدان یکی از ابزارهای کلیدی در ارزیابی سلامت دستگاه تناسلی زنان است. با آشنایی با اصطلاحات مهمی مانند اندومتر، میوم و کیست تخمدان، بیماران می‌توانند بهتر نتایج سونوگرافی خود را درک کنند و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه ‌تری در مسیر درمان داشته باشند. در گروه مشاوران رادیولوژی ندای پرتو، تمامی سوالات و ابهامات بیماران به صورت آنلاین توسط متخصصین مجرب پاسخ داده می‌شود، تا هر فرد به راحتی و با خیال آسوده از وضعیت سلامتی خود مطلع شود.